الإمام المهدی من المهد الی الظهور (کتاب)«الامام المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف من المهد الی الظهور» اثر سید محمد کاظم قزوینی موسوی ، پژوهشی است پیرامون شخصیت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، غیبت ، ظهور و حکومت ایشان که به زبان عربی و در سال ۱۳۹۷ ق نوشته شده است. ۱ - معرفی اجمالینویسنده انگیزه خویش از تالیف این اثر را عدم وجود کتابی جامع و کامل که زیبنده مقام والا و ترسیم کننده نقش شکوهبار ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف باشد، عنوان کرده است. ۲ - ساختارکتاب با مقدمه مؤلف آغاز شده است. مطالب کتاب در بیست وچهار فصل تنظیم شده است که می‌توان آن را به سه بخش کلی تقسیم نمود. نویسنده به منظور بررسی شخصیت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، نخست، اسم و نسب امام و بشارت‌های قرآن ، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و ائمه معصومین علیه‌السّلام را بر وجود آنحضرت، حیات ، و غیبت وی و نایبان او در دوران غیبت را بیان داشته است. پس از آن مطالب متنوع دیگری را بیان نموده که اشاره به توقیعات امام به شیخ مفید و نقل داستان کسانی که آنحضرت را مشاهده کرده‌اند از آن جمله است. در نگارش این اثر، از کتب زیادی همچون مسند احمد بن حنبل ، الکامل ابن اثیر ، السنن ابوداود سجستانی بهره گرفته شده و کلیه مطالب، مستند به آیات و روایات معتبر است. ۳ - گزارش محتوامؤلف در مقدمه، ابتدا تعدادی از منابع مهدویت را ذکر کرده که از آن جمله است: فرائد السمطین ، شیخ ابراهیم ذهبی جوینی شافعی ؛ ینابیع المودة ، سلیمان قندوزی حنفی ؛ الصواعق المحرقه ، ابن حجر هیثمی شافعی ؛ نور الابصار ، شبلنجی شافعی ؛ الفصول المهمه ، ابن صباع مالکی ؛ المعجم الکبیر ، حافظ ابونعیم اصفهانی . سپس این سؤال را مطرح می‌کند که آیا این منابع، مصادر، اسناد و مدارک معتبر و مورد اعتماد اهل سنت ، برای اقناع منکران مهدویت از جهان تسنن، کافی نیست؟ آیا دانشمندان و محدثین سنی مذهبی که انبوه کتاب‌ها را در مورد این اصل عقیدتی نگاشته و آن همه روایات را دسته بندی کرده‌اند، همگی دروغ پردازند؟ به باور نگارنده، مهمترین سبب این حق ناپذیری مستمر و همه این ایرادها و اشکال تراشی‌ها در مورد حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، غیبت طولانی و عمر شریف ایشان و نیز تردیدافکنی‌ها در انبوه روایاتی که از آنحضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و ظهورش سخن می‌گوید، بدین دلیل است که آن مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف نجات بخشی که قرآن و روایات نویدش را به بشریت می‌دهد، «علوی نسب» و از امامان شیعه است. به نظر او اگر مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف اموی نسب بود و یا از خاندان اموی ریشه می‌گرفت، دیگر این همه بدگویی، ایراد و اشکال تراشی پیرامون آنحضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف صورت نمی‌گرفت. وی معتقد است که بیشتر دانشمندان شیعه و نویسندگان و متفکران آنان، در برابر مساله سرنوشت ساز و پراهمیت امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف که یک حقیقت عقیدتی و قرآنی است، به گونه‌ای که شایسته و بایسته است، به مسئولیت خویش عمل نکرده و نقش شایسته‌ای ایفا ننموده و کتاب‌های جامع و کاملی که زیبنده مقام آنحضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف باشد، ننوشته‌اند. ۳.۱ - بخش اولبخش اول کتاب مباحثی است که نویسنده در آنها به نام و نسب حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، فرمایشات امامان معصوم علیه‌السّلام در مورد ایشان، غیبت صغری و کبری، نایبان خاص آنحضرت و نقل داستان کسانی که در دوران غیبت با ایشان ملاقات داشته‌اند از جمله محمد بن عیسی ، شیخ علی رشتی ، اسماعیل هرقلی ، مقدس اردبیلی ، سید محمد قزوینی پرداخته است. مؤلف عقیده دارد سخن از امام مهدی علیه‌السّلام سخن از یک موضوع عقیدتی و مذهبی بسیار حساس و مهمی است که رابطه گسست ناپذیری با اسلام دارد، نه افسانه‌ای که شیعه آنرا به منظور آرامش بخشیدن به روان خود سرهم کرده باشد و نه خرافه‌ای که داستان سرایان ساخته و به اسلام چسبانده باشند؛ چرا که وجود گرانمایه او، یک واقعیت دینی و از مهمترین مسایل اسلام است. بدین جهت سرفصل‌های اولیه کتاب پیرامون شخصیت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف تدوین شده است. در ادامه مباحث، شرح حال مفصلی از نواب اربعه ، به همراه مدعیانی که به دروغ خود را از نائبان آنحضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف معرفی کرده بودند بیان شده است. برخی از این افراد عبارتند از: حسن شریعی ، محمد بن نصیر نمیری ، احمد بن هلال عبرتایی ، محمد بن علی بن بلال، شلمغانی ، ابودلف کاتب و محمد بن احمد بغدادی. مؤلف اشخاصی که در دوران غیبت صغری مفتخر به دیدار امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف شده‌اند را به دو دسته تقسیم کرده است: ۱- کسانی که در دوران حیات حضرت عسکری علیه‌السّلام به دیدار مؤفق شده‌اند؛ مانند: حکیمه خاتون عمه حضرت عسکری علیه‌السّلام ، نسیم از کنیزان آنحضرت، گروهی از برجستگان شیعه که شمارشان به چهل نفر می‌رسد. ۲- افرادی پس از رحلت حضرت عسگری علیه‌السّلام مانند: ابوالادیان ، حاجز بن یزید وشاء ، علی بن مهزیار و محمد بن عثمان . شرح برخی از این ملاقات‌ها مفصلا بیان شده است. مؤلف بر این باور است که گفتگو در مورد طول عمر امام عصر علیه‌السّلام بحث سازنده و هدف داری نیست و کسانی که برای خدشه دار کردن اصل عقیده به وجود آنحضرت، به این بهانه جویی‌ها دست می‌زنند، به نوعی حق ستیزی پرداخته و خود را به ناآگاهی می‌زنند. به نظر او اگر براستی مساله طول عمر برای آنها مطرح است، چرا در مورد طول عمر حضرت خضر علیه‌السّلام که از زمان موسی علیه‌السّلام تاکنون زنده است چون و چرا نمی‌کنند؟ ۳.۲ - بخش دومبخش دوم کتاب دوران ظهور آنحضرت را به تصویر کشیده است. در این بخش‌ها، راز پنهان بودن زمان ظهور و آزمایش بندگان در آن، پیشگویی‌های بی اساسی که در مورد ظهور شده است، نشانه‌های ظهور از جمله سومین جنگ جهانی، خسوف و کسوف به تفصیل بیان شده است. در ادامه مؤلف احتمالاتی در مورد حکمت مخفی بودن زمان ظهور بیان کرده و به توضیح آنها پرداخته است از جمله اینکه: ۱- مؤمنان در همه قرون منتظر آنحضرت باشند تا برای این انتظار پاداش برند؛ ۲- اصل امتحان و آزمایش که یکی از سنتهای الهی است. وی نشانه‌های ظهور را به سه بخش تقسیم کرده است: ۱- نشانه‌های عمومی که از انحرافات گسترده فکری، عقیدتی و عملی در سراسر جهان خبر می‌دهند. ۲- علائمی که نزدیک ظهور پدیدار می‌گردند. ۳- نشانه‌هایی که در همان سال ظهور رخ خواهند داد: الف) علائم غیرقطعی؛ ب) علائم قطعی. هریک از این علائم بعد از بیان، توضیح داده شده‌اند. مدعیان دروغین مهدویت از دیدگاه مؤلف، به چهار دسته تقسیم شده‌اند: ۱- گروهی که از نظر نسب، هویت ، هدف و مذهب ناشناخته‌اند. ۲- گروهی که با کارهای جنون آمیز، خویش را از نظرها ساقط کردند. ۳- برخی نام، نشان، دعوت و پیروانشان از صفحه روزگار به گونه‌ای محو شده‌اند که نشانی از آنها نیست. ۴- برخی نیز مرده‌اند اما نام و یادی از آنان هست و مؤلف، نظری گذرا به زندگی و عملکرد شماری از آنان افکنده است. ۳.۳ - بخش سومبخش سوم کتاب به مساله ظهور، حکومت آنحضرت و رجعت پس از ایشان پرداخته است. به نظر مؤلف، بحث چگونگی ظهور و مکان آن بسیار با اهمیت بوده و روایات موجود در این زمینه، ما را از هرگونه پیش گویی درمورد آن بی نیاز می‌کند. به عقیده وی ظهور یک واقعیت و قیام و نهضت ، واقعیتی دیگر است که از نظر مکانی و زمانی باهم متفاوتند. مؤلف ضمن بررسی و تحقیق در مورد این دو امر بیان می‌دارد: هنگامی که در مورد این دو، به احادیث مراجعه می‌کنیم، با ناهماهنگی در برخی واژه‌ها، اختلاف در نام‌ها، حذف در برخی روایات و از همه بدتر با اغلاط و اشتباهات چاپی بسیاری روبرو می‌گردیم که تعدادی از آنها را از نظر لفظ و معنا متزلزل می‌کنند؛ به همین جهت مؤلف سعی کرده است تا فشرده برخی روایات و مفهوم برخی دیگر را به گونه‌ای که خود دریافت کرده است بیاورد تا مباحث از هماهنگی و نظم بایسته‌ای برخوردار باشد. مؤلف در پی پاسخ به این پرسش که آنحضرت چگونه حکومت خواهد کرد؟ مهمترین عامل نیک بختی یا نگون بختی جوامع را در قوانین و مقررات حاکم بر آنها دانسته و بیان می‌کند که حکومت امام مهدی علیه‌السّلام بر دو محور استوار است: ۱- وضع قوانین بر اساس تعالیم اسلام واقعی؛ ۲- داوری براساس حق و عدالت . در بحث رجعت، مؤلف ضمن بررسی آیات و روایات، آن را چنین تعریف می‌کند که: امامان علیه‌السّلام و جمعی از کسانی که از دنیا رفته‌اند، بار دیگر پس از ظهور حضرت مهدی علیه‌السّلام و پیش از شهادت ایشان، به اراده خداوند به این جهان باز می‌گردند که اولین آنها امام حسین علیه‌السّلام است. ۴ - وضعیت کتابفهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است. پاورقی‌ها به ذکر منابع و توضیح برخی کلمات اختصاص دارد. [۱]
«امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در آینه قلم، کارنامه منابع پیرامون امام مهدی علیه‌السّلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع رسانی اسلامی مرجع، ۱۳۸۸، ج۱، ص۴۶۹.
۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب مهدویت
|